Wat wel kan, is draaien aan verschillende knoppen om de initiële kosten waar mogelijk te beperken. Denk aan inzaaien in plaats van aanplanten, een gesloten grondbalans bij de aanleg van een flauw talud of slimme oplossingen voor bestaande beschoeiing. In een aantal situaties is anders beheren veel meer de oplossing dan investeren in een herinrichting. Meer weten? Lees dan vooral verder.  

Natuurvriendelijke oevers zijn hele waardevolle ecologische zones: ze bieden habitat voor onder andere vis, macrofauna en oever- en watervegetatie, welke op hun beurt weer bijdragen aan de waterkwaliteit. Toch zijn veel van onze watergangen om uiteenlopende redenen voorzien van harde kanten met houten beschoeiingen, waardoor we veel ecologische potentie mislopen. Ondanks dat natuurvriendelijke oevers op den duur minder onderhoud vereisen dan beschoeide en steile oevers, is het prijskaartje voor de de aanleg natuurvriendelijke oevers vaak een grote belemmering. De baten laten zich niet zomaar uitdrukken in monetaire waarden. Wat wel kan, is draaien aan verschillende knoppen om de initiële kosten waar mogelijk te beperken. 

Eerst ecologisch beheren, in plaats van een herinrichting 

Een groot aantal waterkanten beschikt al over de juiste eigenschappen om omgezet te worden naar een natuurvriendelijke oever. In deze gevallen kunnen bewuste keuzes in beheer al resulteren in de ontwikkeling van een waardevolle natuurvriendelijke oever. Denk aan de frequentie (1 à 2 keer per jaar) en fasering van het maaien met toegepaste apparatuur.  Zonder dat er herinrichtingsmaatregelen getroffen hoeven te worden. Deze voorkeuren en afwegingen zijn gebundeld in het Ecologisch Werkprotocol (EWP) en kunnen meegegeven worden aan de partijen die het oeveronderhoud uitvoeren.  

Een gesloten grondbalans 

Het vervoer van afgegraven grond is een van de factoren die de kosten van een NVO-project heel sterk kan opdrijven, terwijl die afvoer vaak helemaal niet nodig is. Zolang de grond voldoet aan de kwaliteitseisen, is het heel goed mogelijk om te werken met een gesloten grondbalans. Dit kan bijvoorbeeld door direct boven de waterlijn grond af te graven, die dan onder de waterlijn aangebracht kan worden om een flauwer talud te ontwikkelen. Op veel locaties is er voldoende ruimte in het leggerprofiel om op deze wijze te werk te gaan. Mocht de situatie dit niet toelaten, kan de grond mogelijk nog in de directe omgeving ingezet worden, bijvoorbeeld in de versteviging van (spoor)dijken, ophoging van gronden en herinrichtingsprojecten (Inhoudelijke voorschriften Toepassen van grond of baggerspecie (paragraaf 4.124 Bal) | Informatiepunt Leefomgeving).  

Zaaien in plaats van aanplant 

Voor het snel behalen van resultaat wordt er vaak gekozen voor aanplant van volwassen oeverplanten. Echter is dit niet de enige wijze voor het tot stand brengen van een evenwichtige, robuuste vegetatiesamenstelling: een inheems kruidenmengsel met de doelsoorten inzaaien of zelfs wachten op spontane her vegetatie (indien de zaadbank nog intact is of de desbetreffende soorten in de directe omgeving voorkomen) zijn uitstekende goedkopere/ kosteloze alternatieven die na een langere aanlooptijd tot hetzelfde resultaat kunnen leiden.  

Slimme oplossingen voor bestaande beschoeiing 

Als je nu naar buiten stapt en een watergang opzoekt, is de kans heel groot dat je een harde beschoeiing aantreft. Deze wijze van begrenzing van onze watergangen is vaak aangelegd uit het oogpunt van efficiëntie: de harde, meestal houten structuren vereisen weinig onderhoud en door de rechte kanten blijft er maximale ruimte over voor de doorstroming van het water (de primaire functie van de watergang). Ook als deze beschoeiing nodig blijkt (bijvoorbeeld om afspoeling van de grond te voorkomen), kan je nog iets doen voor de biodiversiteit van de oever. Zo is het een optie om de beschoeiing weg te drukken tot 10 cm of dieper onder de waterlijn of deze af te zagen. Ook het maken van gaten in de beschoeiing om deze passeerbaar te maken voor dieren kan al een grote positieve impact hebben op het leven onder water. 

Wil jij aan de slag met de ontwikkeling van natuurvriendelijke oevers en kan je hierin ondersteuning gebruiken? Wij denken graag met je mee in de afwegingen die op kunnen spelen in dit proces. Stuur dan een mail naar krw_gemeenten@agv.nl