Mika korhonen 4 oil70Vy E unsplash
Het maaien en onderhouden van een natuurvriendelijke oever

Na de aanleg van een natuurvriendelijke oever (NVO) groeit de flora en fauna snel aan. De groei van oever- en waterplanten is echter niet altijd in balans, waardoor maaien en baggeren noodzakelijk kunnen zijn. Dit helpt om te voorkomen dat de NVO dichtgroeit of dichtslibt. Door een paar eenvoudige vuistregels en het Ecologisch Werkprotocol (EWP) toe te passen, kunnen deze ingrepen efficiënt en tegen lagere kosten worden uitgevoerd.

Successie en maaien
Watergangen bevinden zich in een continu groeiproces van open water naar land, ook wel successie genoemd. Maaien is nodig om te voorkomen dat de watergang dichtgroeit. Het maaien is altijd een verstorende ingreep, maar wanneer dit zorgvuldig en met de juiste intensiteit gebeurt, kunnen de negatieve effecten beperkt worden. Dit zorgt ervoor dat er een tussenfase in de successie behouden blijft, wat ten goede komt aan zowel de waterkwaliteit als de biodiversiteit.

Droge oever maaien
De aanpak voor het maaien van een droge oever verschilt van die van een natte oever. Bij een droge oever is het meestal voldoende om eens in de twee jaar te maaien om te voorkomen dat bomen en struiken gaan groeien. Het maaisel moet altijd worden afgevoerd, omdat anders brandnetels en bramen kunnen gaan groeien. Deze minder frequente maaibeurt heeft als voordeel dat een groter en gezonder leefgebied voor insecten en zoogdieren behouden blijft. De oevervegetatie fungeert ook als haag die voorkomt dat bladeren in het water komen, waardoor de watergang schoon blijft en er voldoende licht en zuurstof voor het waterleven is.

Natte oever maaien
Voor het maaien van een natte oever geldt een andere aanpak. Bij watergangen breder dan 2,5 meter blijft 25% van de oevervegetatie staan. Het maaien gebeurt met een maaikorf vanaf de kant of een maaiboot, waarbij 5-10 cm boven de bodem wordt gemaaid. Het maaisel komt direct op de kant, maar niet op het schuine talud. Zorg ervoor dat voor de oever opnieuw omhoog komt, zodat er voldoende waterplanten blijven staan. Wacht daarbij ongeveer 3 seconden, zodat vissen de tijd hebben om te vluchten. Bij smallere watergangen blijft 10% van de oeverplanten die in het water staan behouden.

Schema Maaien

Het Ecologisch Werkprotocol (EWP)
Het waterschap heeft het Ecologisch Werkprotocol (EWP) ontwikkeld, waarin gedetailleerde instructies staan voor het beheer en onderhoud van een natuurvriendelijke oever. Hierin worden de bovenstaande vuistregels voor het maaien verder toegelicht en wordt ook de methode voor het baggeren beschreven.

Bij het baggeren is het belangrijk om het talud niet te baggeren. Het midden van de watergang moet juist dieper worden uitgebaggerd, zodat er een ‘accoladeprofiel’ ontstaat. Dit profiel zorgt ervoor dat het slib zich in het midden van de watergang verzamelt, wat de waterkwaliteit bevordert. Dit wordt ook geïllustreerd in de onderstaande afbeelding.

Poster Ecologisch Slootschonen